Εργαλεία Χρήστη
ροές.εργασιών.θεματικής.πρόσβασης
Σύγκριση εκδόσεων
Εδώ βλέπετε τις διαφορές μεταξύ της επιλεγμένης έκδοσης και της τρέχουσας έκδοσης της σελίδας.
|
ροές.εργασιών.θεματικής.πρόσβασης [2015/10/28 22:15] avasil |
ροές.εργασιών.θεματικής.πρόσβασης [2015/10/28 22:37] (τρέχουσα) avasil |
||
|---|---|---|---|
| Γραμμή 76: | Γραμμή 76: | ||
| {{ :image002.png?300 |}} | {{ :image002.png?300 |}} | ||
| Εικ. 1. Ροή εργασιών θεματικής πρόσβασης με χρήση θησαυρού (ΕΛΟΤ 1312) | Εικ. 1. Ροή εργασιών θεματικής πρόσβασης με χρήση θησαυρού (ΕΛΟΤ 1312) | ||
| - | {{:image003.jpg?200|}} | + | {{ :image003.jpg?300 |}} |
| Εικ. 2. Ροή εργασιών θεματικής πρόσβασης με τη χρήση του LCSH | Εικ. 2. Ροή εργασιών θεματικής πρόσβασης με τη χρήση του LCSH | ||
| - | Χρηστοκεντρική προσέγγιση | + | |
| + | **Χρηστοκεντρική προσέγγιση** | ||
| Έχει υποστηριχθεί (Wilson, 1968) ότι τα πρότυπα και οι οδηγίες ευρετηρίασης δεν είναι ιδιαίτερα κατατοπιστικά για το πώς μπορεί τελικά να αναγνωριστεί το θέμα ενός τεκμηρίου, γιατί εστιάζονται στα εγγενή χαρακτηριστικά του τεκμηρίου, χωρίς να εξηγούν πώς από αυτά θα εξαχθούν πληροφορίες σχετικές με το θέμα. Τα κύρια επιχειρήματα υπέρ της προσέγγισης που επικεντρώνεται στο τεκμήριο (document-centered) είναι δύο: α) η θεματική αντιπροσώπευση του τεκμηρίου πρέπει να βασίζεται σε σταθερά χαρακτηριστικά που μένουν αναλλοίωτα στην πάροδο του χρόνου γιατί έτσι η ευρετηρίαση θα έχει διαχρονική αξία και β) είναι δύσκολο να προβλέψουμε πώς το τεκμήριο θα χρησιμοποιηθεί στο μέλλον και επομένως είναι καλύτερα να ευρετηριάσουμε το τεκμήριο σύμφωνα με το τι πραγματικά περιέχει. Με άλλα λόγια, η προσέγγιση αυτή μπορεί να εξασφαλίσει τη μέγιστη δυνατή πιστότητα στον τρόπο με τον οποίο αντιπροσωπεύεται το θεματικό περιεχόμενο του τεκμηρίου και τη διαχρονική εγκυρότητα των θεματικών όρων. Ωστόσο, η προσέγγιση που επικεντρώνεται στο ίδιο το τεκμήριο, δίνοντας έμφαση στις ιδιότητες και τα χαρακτηριστικά του, παρουσιάζει αδυναμίες και περιορισμούς γιατί προϋποθέτει ότι το θέμα ενός τεκμηρίου μπορεί να προσδιοριστεί ανεξάρτητα από το ιδιαίτερο πλαίσιο χρήσης του. Μια τέτοια προσέγγιση μπορεί να έχει δυσμενείς επιπτώσεις ιδιαίτερα σε επιστήμονες των Κοινωνικών και Ανθρωπιστικών Επιστημών αλλά και σε όσους διεξάγουν διεπιστημονική έρευνα (Langridge, 1976; Tibbo, 1994; Swift,Winn, & Bramer, 1979) γιατί η ακριβής κατανόηση και χρήση των τεκμηρίων σε αυτούς τους τομείς εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το ευρύτερο πλαίσιο και συχνά έχει μικρή μόνο σχέση με το συγκεκριμένο αντικείμενο που πραγματεύεται ένα τεκμήριο. | Έχει υποστηριχθεί (Wilson, 1968) ότι τα πρότυπα και οι οδηγίες ευρετηρίασης δεν είναι ιδιαίτερα κατατοπιστικά για το πώς μπορεί τελικά να αναγνωριστεί το θέμα ενός τεκμηρίου, γιατί εστιάζονται στα εγγενή χαρακτηριστικά του τεκμηρίου, χωρίς να εξηγούν πώς από αυτά θα εξαχθούν πληροφορίες σχετικές με το θέμα. Τα κύρια επιχειρήματα υπέρ της προσέγγισης που επικεντρώνεται στο τεκμήριο (document-centered) είναι δύο: α) η θεματική αντιπροσώπευση του τεκμηρίου πρέπει να βασίζεται σε σταθερά χαρακτηριστικά που μένουν αναλλοίωτα στην πάροδο του χρόνου γιατί έτσι η ευρετηρίαση θα έχει διαχρονική αξία και β) είναι δύσκολο να προβλέψουμε πώς το τεκμήριο θα χρησιμοποιηθεί στο μέλλον και επομένως είναι καλύτερα να ευρετηριάσουμε το τεκμήριο σύμφωνα με το τι πραγματικά περιέχει. Με άλλα λόγια, η προσέγγιση αυτή μπορεί να εξασφαλίσει τη μέγιστη δυνατή πιστότητα στον τρόπο με τον οποίο αντιπροσωπεύεται το θεματικό περιεχόμενο του τεκμηρίου και τη διαχρονική εγκυρότητα των θεματικών όρων. Ωστόσο, η προσέγγιση που επικεντρώνεται στο ίδιο το τεκμήριο, δίνοντας έμφαση στις ιδιότητες και τα χαρακτηριστικά του, παρουσιάζει αδυναμίες και περιορισμούς γιατί προϋποθέτει ότι το θέμα ενός τεκμηρίου μπορεί να προσδιοριστεί ανεξάρτητα από το ιδιαίτερο πλαίσιο χρήσης του. Μια τέτοια προσέγγιση μπορεί να έχει δυσμενείς επιπτώσεις ιδιαίτερα σε επιστήμονες των Κοινωνικών και Ανθρωπιστικών Επιστημών αλλά και σε όσους διεξάγουν διεπιστημονική έρευνα (Langridge, 1976; Tibbo, 1994; Swift,Winn, & Bramer, 1979) γιατί η ακριβής κατανόηση και χρήση των τεκμηρίων σε αυτούς τους τομείς εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το ευρύτερο πλαίσιο και συχνά έχει μικρή μόνο σχέση με το συγκεκριμένο αντικείμενο που πραγματεύεται ένα τεκμήριο. | ||
| Για τους παραπάνω λόγους έχει προταθεί η χρηστοκεντρική προσέγγιση (user-centered) της θεματικής ευρετηρίασης, που θεωρεί ως κεντρικό άξονα της θεματικής ανάλυσης το πλαίσιο χρήσης και το γνωστικό πεδίο των χρηστών (Mai, 2005). Η χρηστοκεντρική προσέγγιση υποστηρίζει ότι ο ευρετηριαστής θα πρέπει να αναρωτηθεί με ποιο τρόπο μπορεί να κάνει το τεκμήριο ορατό στους δυνητικούς χρήστες, ποιους όρους θα πρέπει να χρησιμοποιήσει για να μεταφέρει τις γνώσεις του κειμένου σε όσους ενδιαφέρονται (Albrechtsen, 1993, σ. 222). Η βασική ιδέα είναι ότι ο ευρετηριαστής πρέπει να έχει κατά νου τις πληροφοριακές ανάγκες των χρηστών και την ορολογία που αυτοί χρησιμοποιούν όχι μόνο κατά την επιλογή των όρων ευρετηρίασης, όπως προτείνεται από την προσέγγιση που είναι προσανατολισμένη στο τεκμήριο, αλλά και κατά τον προσδιορισμό του θεματικού περιεχομένου του τεκμηρίου. | Για τους παραπάνω λόγους έχει προταθεί η χρηστοκεντρική προσέγγιση (user-centered) της θεματικής ευρετηρίασης, που θεωρεί ως κεντρικό άξονα της θεματικής ανάλυσης το πλαίσιο χρήσης και το γνωστικό πεδίο των χρηστών (Mai, 2005). Η χρηστοκεντρική προσέγγιση υποστηρίζει ότι ο ευρετηριαστής θα πρέπει να αναρωτηθεί με ποιο τρόπο μπορεί να κάνει το τεκμήριο ορατό στους δυνητικούς χρήστες, ποιους όρους θα πρέπει να χρησιμοποιήσει για να μεταφέρει τις γνώσεις του κειμένου σε όσους ενδιαφέρονται (Albrechtsen, 1993, σ. 222). Η βασική ιδέα είναι ότι ο ευρετηριαστής πρέπει να έχει κατά νου τις πληροφοριακές ανάγκες των χρηστών και την ορολογία που αυτοί χρησιμοποιούν όχι μόνο κατά την επιλογή των όρων ευρετηρίασης, όπως προτείνεται από την προσέγγιση που είναι προσανατολισμένη στο τεκμήριο, αλλά και κατά τον προσδιορισμό του θεματικού περιεχομένου του τεκμηρίου. | ||
| Γραμμή 99: | Γραμμή 101: | ||
| Όπως γίνεται φανερό από τα παραπάνω, η χρηστοκεντρική ευρετηρίαση ακολουθεί αντίστροφη πορεία από αυτή που βασίζεται στο τεκμήριο. Ενώ η δεύτερη ξεκινά από την ανάλυση του τεκμηρίου, προχωρά στον προσδιορισμό του θεματικού του περιεχομένου και καταλήγει στην απόδοση του θέματος σύμφωνα με τις ανάγκες των χρηστών, η πρώτη έχει ως αφετηρία τον επιστημονικό τομέα στα πλαίσια του οποίου θα χρησιμοποιηθεί το ευρετήριο, στη συνέχεια αναλύει τα χαρακτηριστικά και τις ιδιαίτερες ανάγκες των χρηστών, καθορίζει την οπτική γωνία και τον ρόλο του ευρετηριαστή και με βάση αυτές τις πληροφορίες καθορίζει το θέμα και τις έννοιες του τεκμηρίου και αποδίδει τους κατάλληλους όρους (εικ. 1). | Όπως γίνεται φανερό από τα παραπάνω, η χρηστοκεντρική ευρετηρίαση ακολουθεί αντίστροφη πορεία από αυτή που βασίζεται στο τεκμήριο. Ενώ η δεύτερη ξεκινά από την ανάλυση του τεκμηρίου, προχωρά στον προσδιορισμό του θεματικού του περιεχομένου και καταλήγει στην απόδοση του θέματος σύμφωνα με τις ανάγκες των χρηστών, η πρώτη έχει ως αφετηρία τον επιστημονικό τομέα στα πλαίσια του οποίου θα χρησιμοποιηθεί το ευρετήριο, στη συνέχεια αναλύει τα χαρακτηριστικά και τις ιδιαίτερες ανάγκες των χρηστών, καθορίζει την οπτική γωνία και τον ρόλο του ευρετηριαστή και με βάση αυτές τις πληροφορίες καθορίζει το θέμα και τις έννοιες του τεκμηρίου και αποδίδει τους κατάλληλους όρους (εικ. 1). | ||
| + | {{ :image006.gif?200 |}} | ||
| + | Εικ. 3. Προσεγγίσεις θεματικής ευρετηρίασης (Mai, 2003) | ||
| + | **Βιβλιογραφία** | ||
| - | |||
| - | |||
| - | |||
| - | |||
| - | |||
| - | {{:image006.gif?200|}} | ||
| - | Εικ. 3. Προσεγγίσεις θεματικής ευρετηρίασης (Mai, 2003) | ||
| - | |||
| - | |||
| - | Βιβλιογραφία | ||
| Albrechtsen, H. (1993). Subject analysis and indexing: from automated indexing to domain analysis. The Indexer, 18, 219–224. | Albrechtsen, H. (1993). Subject analysis and indexing: from automated indexing to domain analysis. The Indexer, 18, 219–224. | ||
| Chu, C. M., & O_Brien, A. (1993). Subject analysis: the first critical stages in indexing. Journal of Information Science, 19, 439–454. | Chu, C. M., & O_Brien, A. (1993). Subject analysis: the first critical stages in indexing. Journal of Information Science, 19, 439–454. | ||
ροές.εργασιών.θεματικής.πρόσβασης.txt · Τελευταία τροποποίηση: 2015/10/28 22:37 από avasil
